การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศ
ในระบบนิเวศจะมีการถ่ายทอดพลังงานจากสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งไปยังสิ่งมีชีวิตหนึ่ง
เริ่มต้นจากผู้ผลิตได้รับจากแสงอาทิตย์ มีน้ำและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์เป็นวัตถุดิบ
ซึ่งจากกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง พลังงานจากดวงอาทิตย์เปลี่ยนไปอยู่ในรูปของสารอาหารและถ่ายทอดไปยังผู้บริโภคซึ่งมี
2 ลักษณะดังนี้
1.
โซ่อาหาร (food chain) เป็นความสัมพันธ์ชองสิ่งมีชีวิตที่มีการกินเป็นทอดๆ
ในแนวเดียวกัน การเขียนโซ่อาหารทำได้โดยเป็นลูกศรระหว่างสิ่งมีชีวิต
โดยสิ่งมีชีวิตที่ถูกกินอยู่ทางซ้าย ส่วนผู้บริโภคอยู่ทางขวา
รูปแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปขิงโซ่อาหาร
2.
สายใยอาหาร (food web) เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตที่มีการถ่ายทอดพลังงานที่ซับซ้อนมีโซ่อาหารที่มีความสัมพันธ์กันหลายๆ
โซ่อาหารในระบบนิเวศ
รูปแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปของสายใยอาหาร
นักเรียนอาจสืบค้นข้อมูลหรือสำรวจการถ่ายทอดพลังงานของสิ่งมีชีวิตที่นักเรียนพบในระบบนิเวศที่ที่นักเรียนสนใจ
แล้ววาดรูปแสดงสายใยอาหารพร้อมทั้งระบายสีผู้ผลิตและผู้บริโภคลำดับต่างๆ
แล้วนำมาอภิปรายกับเพื่อนๆ เพื่อให้เข้าใจยิ่งขึ้น
จำนวนสิ่งมีชีวิตที่กินกันเป็นทอดๆ
ในระบบนิเวศตั้งแต่ผู้ผลิตไปจนถึงผู้บริโภคลำดับที่ 2 ผู้บริโภคลำดับที่ 2 มี
จำนวนมากกว่าผู้บริโภคลำดับที่ 3 จนกระทั่งถึงผู้บริโภคลำดับสุดท้าย
ซึ่งมีจำนวนน้อยที่สุด สามารถเขียนพีระมิดโซ่อาหารของสิ่งมีชีวิตได้ ดังรูป
รูปแสดงพีระมิดโซ่อาหารของสิ่งมีชีวิต
การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคลำดับต่างๆจนถึงผู้สลายสารอิรทรีย์
พลังงานจะลดลงไปในแต่ละลำดับ และเมื่อพิจารณาจำนวนผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคลำดับต่างๆ
จะมีจำนวนลดลงตามลำดับ ซึ่งคล้ายกับการเปลี่ยนแปลงมวลสาร
ซึ่งทั้งการถ่ายทอดพลังงาน จำนวนประชากร
และมวลของสิ่งมีชีวิตจะมีลักษณะเป็นรูปพีระมิด ซึ่งมี 3 แบบดังนี้
1.พีระมิด
จำนวนของสิ่งมีชีวิต ( pyramid of numbers ) ผู้ผลิตจะมีจำนวนมากกว่าผู้บริโภคและผู้บริโภคลำดับที่ 1
จะมีจำนวนมากกว่าผู้บริโภคลำดับที่ 2
ผู้บริโภคสุดท้ายของโซ่อาหารจะมีจำนวนน้อยที่สุด
2.พีระมิดมวลของสิ่งมีชีวิต
( pyramid of biomass ) สร้างขึ้นจากการคาดคะเนมวลของน้ำหนักแห้งของสิ่งมีชีวิตที่ถ่ายทอดพลังงานตามลำดับโซ่อาหารแทนการนับจำนวน
เพราะจำนวนของสิ่งมีชีวิตอาจคลาดเคลื่อนได้ เนื่องจากขนาดของสิ่งมีชีวิตต่างกัน
จึงเสนอความสัมพันธ์ในรูปของมวลซึ่งมีความถูกต้องมากกว่าพีระมิดจำนวนของสิ่งมีชีวิต
3.พีระมิดปริมาณพลังงาน
( pyramid of energy ) เป็นพีระมิดที่แสดงอัตราการถ่ายทอดพลังงานในรูปของสารอาหาร
(คือส่วนที่กินได้) ไปตามโซ่อาหาร ซึ่งมีความชัดเจนมากกว่าพีระมิดแบบอื่น
และเป็นพีระมิดที่มีฐานกว้างเสมอ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น